De blockchain met zijn disruptieve aard wordt door sommige mensen gezien als een serieus wapen in de strijd tegen klimaatverandering. Zij zien blockchainplatformen niet alleen als een solide basis voor nieuwe economische structuren, maar vooral als een oplossing voor een heleboel milieuproblemen. Er zijn zelfs mensen die denken dat als decentrale gedistribueerde netwerken wereldwijd op grote schaal worden geadopteerd, de klimaatverandering niet alleen kan worden gestopt, maar zelfs (gedeeltelijk) kan worden teruggedraaid.

Duurzaamheid en milieu

Een permanente onveranderbare database zoals de blockchain dat wereldwijd wordt gedeeld zonder een centrale eigenaar, is heel erg geschikt voor het vastleggen van zaken die te maken hebben met onze leefomgeving. Door de afwezigheid van een centrale beheerder kan iedereen alle transacties binnen het netwerk bijhouden en controleren op authenticiteit, met de relatieve zekerheid dat er niet met die informatie is gerotzooid. Dat betekent automatisch dat de transparantie, de efficiëntie, maar ook de aansprakelijkheid voor aan het milieu gerelateerde zaken enorm zouden kunnen toenemen. Duurzaamheid en decentraal gedistribueerde grootboeken gaan hand in hand samen.

Validatie door de nodes

Data die eenmaal is vastgelegd binnen de blockchain kan niet worden veranderd en blijft in principe voor altijd in het netwerk opgeslagen. Nieuwe data kan vervolgens alleen worden toegevoegd indien die informatie is gevalideerd door meerdere nodes. Dat maakt die data heel erg betrouwbaar. De cryptografische versleuteling maakt het nagenoeg onmogelijk om die informatie aan te passen. Blockchainplatformen zoals Ethereum stellen gebruikers in staat om programma’s te ontwikkelen die op het blockchainnetwerk kunnen worden uitgevoerd.

Zeer veel verschillende toepassingen

Deze dapps (decentrale applicaties) kunnen voor zeer veel verschillende doeleinden worden gebruikt. Uiteraard voor Fintech doeleinden, zoals transacties met cryptocurrency’s, maar ook voor toepassingen die zich richten op bijvoorbeeld de woningmarkt, de gezondheidszorg, het ketenbeheer, beveiliging van de digitale ruimte, het doen van marktvoorspellingen, het managen van IoT en mobiliteit, online data-opslag, fondsenwerving, het organiseren van verkiezingen, de muziekindustrie, de retail en de energiemarkt.

Smeltende gletsjers

Zeker voor deze laatste sector ontstaan er op het gebied van energiedistributie enorm veel nieuwe mogelijkheden. Dat we onze leefomgeving geleidelijk aan om zeep helpen, dat weten we nu allemaal inmiddels wel. En zolang we nog droge voeten hebben valt het allemaal nog best mee. Van een smeltende gletsjer hier of daar liggen we echt niet wakker. Toch blijkt echter dat gletsjers in een sneltreinvaart aan het smelten zijn en dat ze gemiddeld meer dan 75 centimeter van hun ijsdikte verliezen. En dat gaat onvermijdelijk consequenties hebben. Ook al zou de klimaatverandering op dit moment tot stilstand kunnen worden gebracht, dan nog gaat het smelten van de ijsmassa’s nog wel even door.

Vrijkomend methaangas

Uiteraard zijn het stijgen van de zeespiegel en de daarmee gepaard gaande overstromingen een rechtstreeks gevolg van de ijssmelting, maar er is nog een andere element waarvoor klimaatonderzoekers waarschuwen. Door het smelten van de gletsjers zal er een enorme hoeveelheid methaangas vrijkomen en dat gas zal op zijn beurt de opwarming van onze aarde weer versnellen. Als brave burgers staan we ons afval netjes te scheiden, terwijl we weten dat het een druppel op de gloeiende plaat is. Zolang onze politici en dan met name de leiders van de grootste vervuilende economieën ter wereld de internationale klimaatakkoorden aan hun laars lappen, is er van een constructieve oplossing geen sprake. Het scheiden van afval heeft totaal geen zin en je kunt je afval volgens mij net zo goed weer allemaal bij mekaar mieteren. Duurzaamheid is vaak ver te zoeken.

Hoe kan blockchaintechnologie bijdragen aan het tegengaan van klimaatverandering?

In de eerste plaats kan dat door het vastleggen van milieuverdragen op de blockchain. De gemaakte afspraken liggen dan definitief vast en kunnen vervolgens door iedereen worden bekeken. Ook kan iedereen controleren of de gemaakte milieuafspraken op de juiste wijze worden nageleefd door alle betrokken landen. Vandaag de dag is het erg lastig om de werkelijke consequenties van internationale milieuverdragen te achterhalen en in veel gevallen is er geen enkele stimulans voor overheden om zich aan de gemaakte afspraken te houden. Er is dan ook voldoende ruimte voor fraude en manipulatie van gegevens.

Uitstoot van CO2 vastleggen in de blockchain

Decentrale gedistribueerde netwerken kunnen ervoor zorgen dat overheden en grote bedrijven, niet meer zomaar kunnen terugkomen op hun beloftes en gemaakte afspraken. Met blockchaintechnologie kan worden gecontroleerd of zij zich ook daadwerkelijk aan hun toezeggingen hebben gehouden. Juridische documenten die in de vorm van smart contracts op een blockchain worden uitgevoerd maken manipulatie van gegevens onmogelijk. Je zou dan bijvoorbeeld kunnen denken aan data omtrent de uitstoot van CO2. Op dit moment wordt jaarlijks ongeveer 980 miljoen dollar uitgegeven aan het administreren van deze uitstoot en daarbij is niet eens zeker of die informatie wel correct is. Een onveranderbare blockchaininfrastructuur neemt alle twijfel over de verantwoordelijke partijen voor een bepaalde CO2-uitstoot volledig weg en de administratiekosten kunnen sterk worden verminderd.

Recycle-programma’s en cryptocurrency-tokens

Een andere blockchaintoepassing richt zich op recycling door middel van een beloningssysteem met cryptocurrency-tokens. De huidige recycle-programma’s dagen mensen niet echt uit om actief te gaan recyclen. Ook is het momenteel erg lastig om de werkelijke resultaten van recycle-programma’s te achterhalen en weet niemand echt precies wat de positieve gevolgen zijn voor ons milieu. Een recycle-programma op de blockchain zou mensen kunnen belonen voor het deponeren van allerlei soorten afval zoals bijvoorbeeld plastic. Door het transparante karakter van blockchaintechnologie en overzichtelijke data ontstaat er een helder beeld van de aangeboden hoeveelheid recyclebare afval, de kosten en de opbrengsten. Daarnaast wordt het mogelijk om de impact van recycling voor de desbetreffende locatie, het bedrijf of de particulier goed te evalueren. Hierdoor ontstaat een nieuwe vorm van duurzaamheid.

Plastic Bank

Een interessant project is de zogenaamde “Plastic Bank”, waarbij plastic wordt omgezet in valuta. Mensen in derde wereldlanden kunnen hun gebruikte plastic deponeren bij verzamelcentra in de buurt en in ruil daarvoor krijgen zij vervolgens een vergoeding in de vorm van valuta, toegang tot bepaalde diensten of kookbrandstof. Door deze werkwijze kan niet alleen de enorme hoeveelheid rondslingerend plastic drastisch worden teruggebracht, maar tegelijkertijd wordt ook de armoede op een efficiënte manier aangepakt. Op dit ogenblik (juli 2018) wordt er gewerkt aan een decentrale applicatie (dapp) op de blockchain, waarbij de reguliere valuta wordt vervangen door cryptocurrency-tokens.

CO2-belasting

Ook leent de blockchain zich uitstekend voor het heffen van CO2-belasting. Hierbij kan de belasting op producten exact worden gebaseerd op de mate van CO2-vervuiling. Daarnaast kan er een reputatiesysteem worden ontwikkeld voor bedrijven, dat is gebaseerd op de emissie. Met andere woorden: de uitstoot van uitlaatgassen kan in dat geval heel nauwkeurig worden bepaald. Vandaag de dag is het nagenoeg onmogelijk om de exacte impact op het milieu te bepalen, van de fabricage van producten. Ook is het nog niet goed mogelijk om de kosten van vervuiling te verwerken in de prijs van goederen. Dat betekent automatisch dat er niet echt een stimulans is voor consumenten om producten aan te schaffen, die zijn geproduceerd zonder al te veel vervuiling. Ook voor bedrijven is het op dit moment nog niet erg interessant, om dergelijke milieuvriendelijke producten te verkopen.

Opnieuw vormgeven van de supply chain

De blockchain is in principe fraudebestendig, waardoor men ervan uit kan gaan dat de in het netwerk vastgelegde informatie ook daadwerkelijk klopt. Wanneer de CO2-vervuiling in kaart zou worden gebracht met behulp van blockchaintechnologie, dan ontstaat er een mogelijkheid om de vervuilingskosten op de juiste wijze in de prijs te verwerken. Een “vuil product” zal te duur worden, waardoor consumenten sneller worden getriggerd om een keuze te maken voor minder vervuilende goederen. Hierdoor ontstaat vanzelf een situatie waarbij fabrikanten worden aangemoedigd om schoner te gaan produceren en hun hele supply chain opnieuw vorm te geven.

Stimuleren van duurzaamheid

Duurzaamheid en milieubewust gedrag moeten gestimuleerd worden. Eén van de krachten van blockchaintechnologie is dan ook “de stimulans” om bewuster met onze leefomgeving om te gaan. De techniek en het beloningsmechanisme zorgen als het ware voor een effectieve “aanmoediging” tot milieubewust en duurzaam gedrag. Uiteraard geldt dit ook voor cryptominers. Want wie zou nog Bitcoins minen als daar geen vergoeding tegenover staat? Veel mensen hebben het beste met het milieu voor en zijn best bereid om daar hun steentje aan bij te dragen, maar mensen willen graag het daadwerkelijke resultaat van hun milieubewuste gedrag direct kunnen meten. Blockchain maakt dit mogelijk. Of het nu gaat om de uitstoot van broeikasgassen, het dumpen van plastic materialen door particulieren of de naleving van milieustandaarden door bedrijven: iedereen wordt door de blockchain gestimuleerd om duurzaam te handelen!

Technisch afdwingen van milieubewust gedrag

En dat maakt de blockchain zo disruptief ten opzichte van onze huidige economie. De techniek dwingt een bepaald gedrag af en daar zullen niet alleen wij van profiteren, maar ook de toekomstige generaties. De meeste mensen willen wel producten aanschaffen die milieuvriendelijk zijn geproduceerd onder normale arbeidsomstandigheden, maar het verkrijgen van de juiste specifieke informatie over het hele productieproces is meestal onmogelijk. Producten gaan vaak langs vele partijen binnen de supply chain, voordat ze de uiteindelijke consument bereiken. Of de beschikbare informatie over die goederen correct is of niet, is vaak niet te achterhalen. Ook is in veel gevallen onduidelijk welke materialen en chemicaliën er bij de fabricage zijn gebruikt. Blockchain maakt het hele ketenbeheer transparant en geeft de consumenten niet alleen inzicht in het productieproces, maar ook in het hele logistieke proces. Echte duurzaamheid komt daarmee weer een stapje dichterbij.

Herkomstbepaling

Wanneer de herkomst van voedingsproducten binnen een blockchain wordt vastgelegd, dan worden consumenten in staat gesteld om voedsel te kopen dat in de eigen leefomgeving is verbouwd. Hierdoor hoeft er minder te worden getransporteerd, waardoor de uitstoot van CO2 automatisch afneemt. Consumenten kunnen er in dat geval zeker van zijn dat hun kabeljauw afkomstig is van een duurzame visser uit Ijmuiden en dat hun koffie afkomstig is van een koffieboer in Ethiopië, die voor zijn product een eerlijke prijs heeft gekregen. Voor twijfel of onduidelijkheid is met de blockchaintechnologie geen plaats meer.

Transparantie bij fondsenwerving stimuleert donateurs om te geven

De blockchain biedt ook nieuwe mogelijkheden voor fondsenwerving voor goede doelen. Veel mensen doneren liever niet omdat ze gewoonweg niet weten wat er precies met hun geld wordt uitgespookt. Ook de verhalen over de hoogte van de salarissen van de directeuren bij deze non-profit organisaties, draagt niet echt bij aan het enthousiasme om geld te geven. De stimulans voor donateurs om te doneren ontbreekt in ieder geval. Wanneer donateurs exact weten waar hun zuurverdiende centen aan worden uitgegeven, dan zullen zij veel vaker bereid zijn om de portemonnee te trekken om goededoelenorganisaties te ondersteunen. Wanneer de geldstromen binnen een blockchainnetwerk van A naar B kunnen worden gevolgd, kunnen niet alleen de transacties veel efficiënter worden uitgevoerd, maar ook fraude, corruptie en de kosten van de administratieve rompslomp kunnen worden tegengegaan.

Investeren in installaties voor hernieuwbare energie

De potentie van de blockchain om klimaatverandering echt aan te pakken is groot. Onze huidige elektriciteitsnetwerken worden centraal beheerd en de distributie van energie verloopt vaak erg inefficiënt. Een overschot van ongebruikte energie komt regelmatig voor. Wanneer elektriciteit over lange afstanden moet worden geleid, dan gaat er onderweg vaak veel energie verloren. Energiedistributie die wordt georganiseerd via een blockchainnetwerk kan de noodzaak van transport over lange trajecten verminderen. Ook de opslag van energie kan worden beperkt, omdat de handel in energie lokaal kan plaatsvinden. De energie wordt dus gebruikt, op de plek waar het is opgewekt. De kosten voor het exploiteren van energiecentrales zijn hoog en meestal wordt de exploitatie gefinancierd door overheden of grote private ondernemingen. De blockchain stelt bedrijven, instellingen en particulieren in staat om direct inkomsten te genereren, uit rechtstreekse investeringen in installaties voor hernieuwbare energie.

Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van blockchaintechnologie? Meld je dan nu aan voor de blogpost!