Blockchain is uiteraard nog maar een ontluikende technologie, maar binnen de Europese Unie wordt volop nagedacht over het maken van wetgeving voor smart contracts en andere decentrale applicaties. Ook in Italië wordt gekeken hoe deze digitale automatische contracten dezelfde status kunnen krijgen, als de oude vertrouwde traditionele (geschreven) overeenkomsten. Het Zuid-Europese land is daarmee de eerste Europese lidstaat die gedistribueerde grootboektechnologie een plek probeert te geven binnen wettelijke kaders.

Blockchaintechniek wordt daarbij gedefinieerd als:

Technologieën en IT-protocollen die gebruikmaken van een gedeeld, gedistribueerd, repliceerbaar en gelijktijdig toegankelijk grootboek, dat is gedecentraliseerd en geëncrypteerd, waardoor data kan worden geregistreerd, gevalideerd, geüpdatet en opgeslagen. De gedistribueerde data kan hierbij niet worden gewijzigd of worden nagemaakt.

Smart contracts worden binnen deze wetgeving omschreven als:

Op grootboektechnologie gebaseerde computerprogramma’s waarmee juridisch bindende contracten, tussen twee of meer partijen tot stand kunnen worden gebracht. Het contract wordt hierbij automatisch uitgevoerd volgens de voorwaarden die de partijen vooraf samen hebben afgesproken.

Smart contracts moeten dezelfde juridische status krijgen als traditionele overeenkomsten

De nieuwe Italiaanse wetgeving ten aanzien van de blockchain en smart contracts zorgt ervoor dat digitale overeenkomsten juridisch gezien, in principe hetzelfde behandeld kunnen worden als traditionele geschreven overeenkomsten. Smart contracts zetten een geschreven overeenkomst tussen twee of meerdere partijen om in een computerprogramma. Dit computerprogramma is in staat om de voorwaarden voor de uitvoering van het contract te controleren en op basis van die informatie vervolgens de gewenste handelingen in gang te zetten. Ook de Italiaanse wet vereist dat overeenkomsten te allen tijden voor iedere “menselijke” partij leesbaar moeten zijn en door alle partijen goed moeten kunnen worden begrepen.

De AgID werkt aan technische standaarden voor smart contracts

Hier zal de Agency for Digital Italy (AgID) de komende tijd mee aan de slag gaan. De AgID is een agentschap dat zich onder andere focust op de integratie van nieuwe communicatietechnologieën, om innovatie te bevorderen en de economische groei te stimuleren. Wanneer smart contracts in de toekomst worden gebruikt, dan is het uiteraard erg belangrijk dat deze contracten in juridisch opzicht net zo bruikbaar zijn als traditionele contracten, op het moment dat er geschillen tussen partijen ontstaan. De AgID werkt daarom aan een aantal belangrijke technische standaarden, die ervoor moeten gaan zorgen dat de informatie die wordt opgeslagen in blockchainnetwerken (of andersoortige decentraal gedistribueerde grootboeken), in juridisch opzicht net zo rechtsgeldig is als de informatie in traditioneel geschreven contracten.

Waarborgen van de rechtszekerheid

Blockchaintechnologie is een zeer complexe materie waarbij gebruik wordt gemaakt van automatische processen. Daarom zijn er ook veel mensen die deze ontwikkeling niet echt toejuichen, vanwege het “onveranderbare” karakter. De informatie die eenmaal binnen een smart contract is vastgelegd, kan niet zomaar meer worden gewijzigd. En het is nog maar zeer de vraag of een dergelijke situatie wel gewenst is. Zeker wanneer het gaat om belangrijke overeenkomsten die de rechtszekerheid van mensen moeten waarborgen. De informatie die aan een smart contract wordt toegevoegd, moet dan ook nauwkeurig zijn bepaald.

Nauwkeurige omschrijving van juridische termen en gevolgen

Alle juridische termen en ook de gevolgen die voortvloeien uit het contract, moeten zeer zorgvuldig en precies zijn omschreven. Daarnaast moet ook rekening worden gehouden met eventueel onvoorziene gebeurtenissen die de uitvoering van smart contracts op de een of andere manier kunnen verstoren. De AgID onderzoekt hoe technische standaarden de veiligheid en betrouwbaarheid van smart contracts op ieder moment kunnen waarborgen.

Intensieve samenwerking tussen juridisch specialisten, softwaredevelopers en engineers

Aan de andere kant bieden deze digitale contracten zeer zeker wel een heleboel grote voordelen zoals bijvoorbeeld een efficiënte, veilige datadistributie, snellere transactieprocessen en minder kosten voor administratieve rompslomp. Bij het opstellen van smart contracts zal er een intensieve samenwerking moeten zijn tussen juridisch specialisten, softwaredevelopers en engineers. Hierbij staat de vraag centraal: “waar moet gedistribueerde grootboektechnologie precies aan voldoen om de veiligheid te kunnen waarborgen?”

Overeenstemming met Europese wet- en regelgeving

Ook het European Committee for Standardization (CEN) en de European Committee for Electrotechnical Standardization (Cenelec) publiceerden onlangs een whitepaper met aanbevelingen voor technische standaarden voor decentraal gedistribueerde netwerken. De AgID richt zich samen met het CEN en Cenelec op nieuwe standaarden die de veiligheid en integriteit van persoonlijke informatie binnen blockchains altijd moeten kunnen bewaken. Daarnaast onderzoeken zij hoe grootboektechnologie in overeenstemming kan worden gebracht, met de huidige Europese wet- en regelgeving ten aanzien van digitale identiteit.

Nieuwe mogelijkheden voor de Europese industrie

Digitale identiteit speelt een belangrijke rol bij de implementatie van blockchains. In de whitepaper van AgID wordt ook verder ingegaan op de impact van grootboektechnologie op bedrijfstakken zoals bijvoorbeeld de financiële sector, de verzekeringsbranche, de gezondheidszorg, de energiemarkt en de publieke sector. Blockchaintechnologie biedt tal van nieuwe mogelijkheden voor de Europese industrie. Niet alleen voor grote bedrijven en startups, maar zeker ook voor overheden en burgers. Naast het verbeteren van allerlei administratieve processen binnen overheidsorganisaties en zakelijke processen binnen bedrijven, kunnen er ook geheel nieuwe gedistribueerde businessmodellen worden opgezet, zonder de noodzaak van centrale tussenpersonen.

INATBA

De Europese Commissie heeft inmiddels een platform opgezet voor ontwikkelaars en gebruikers van gedistribueerde grootboektechnologie. Bij de International Association for Trusted Blockchain Applications (INATBA) zijn meer dan 105 organisaties betrokken uit Europa, Noord-Amerika en Azië. Samen werken deze organisaties aan de ontwikkeling van een juridisch framework en technische standaarden voor een gedistribueerde netwerk-economie. De INATBA kijkt onder andere naar hoe deze standaarden kunnen worden geoptimaliseerd voor onder andere de energiemarkt, de publieke dienstverlening, landbouw en mobiliteit. Tot dusver heeft Europa al zo’n 141 miljoen euro vrijgemaakt voor verschillende innovatieve blockchainprojecten en dat bedrag zal de komende jaren verder worden verhoogd.

Lees ook:

Programmeren voor Juristen (smart contract training van IIR)

Waar kan ik het programmeren van smart contracts leren?

Bronnen:

AgID: Blockchain: the European recommendations for the development of services based on DLT.

CEN-CENELEC: Recommendations for Successfull Adoption in Europe of Emerging Technical Standards on Distributed Ledger/Blockchain Technologies.

Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van blockchaintechnologie? Meld je dan nu aan voor de blogpost!