Onze wereldwijde economie vandaag de dag is in toenemende mate afhankelijk van energie die verre van duurzaam is. Centrale systemen zorgen ervoor dat deze ‘eindige’ energiebronnen door ons kunnen worden gebruikt. Het gaat dan voornamelijk om bronnen zoals kolen, olie en gas. De temperatuur op aarde stijgt en het klimaat verandert snel. De huidige wereldwijde politieke ontwikkelingen maken ons duidelijk dat de opwarming van onze planeet voorlopig nog wel even doorgaat. Volgens veel wetenschappers is het 5 voor 12. Wat de gevolgen zullen zijn van de klimaatverandering is natuurlijk niet met zekerheid te zeggen, maar als we op deze manier doorgaan met ‘ons feestje’ dan kunnen we onze borst natmaken.

Klimaatverandering

Onderzoekers op het gebied van klimaatverandering denken dat we de gevolgen alleen nog maar kunnen beheersen, als we de opwarming van onze planeet kunnen beperken tot 1 a 2 graden. Als we dat willen bereiken, dan moeten we er met zijn allen voor gaan zorgen dat de totale CO2-uitstoot nog voor 2050 60 tot 70 % lager is dan op dit moment. Als er geen doelgericht ‘wereldwijd’ politiek beleid kan worden ontwikkeld (en laten we eerlijk zijn: daar slagen ze al meer dan dertig jaar niet in) dan zullen we op korte termijn te maken krijgen met hittegolven, overstromingen, extreme droogte, schade aan ecosystemen, uitsterven van plant- en diersoorten, maar ook de voedselproductie komt in gevaar. Ook zullen we steeds vaker te maken krijgen met extreme regenval, zware stormen en door de temperatuurstijging nemen ziektes toe.

Alle neuzen dezelfde kant op

De veranderingen ten aanzien van het klimaat gaan veel sneller dan dat enkele jaren geleden werd gedacht. Als we er nu niet voor gaan zorgen dat er een effectief beleid ontwikkelt gaat worden, dan zijn we volgens veel wetenschappens te laat en hebben we straks gewoon pech. Een beleid waarbij alle lidstaten dezelfde koers varen blijkt een onmogelijke opgave. Blockchaintechnologie kan hier verandering in brengen. De komende jaren ‘kunnen’ ontwikkelingen zoals kunstmatige intelligentie, maar ook de mogelijkheden van het internet of things voor een ommekeer gaan zorgen. Overheden, industrieën en organisaties moeten dan wel de handen ineen gaan slaan. Maar hoe krijg je dan nu precies alle neuzen dezelfde kant op? Dat gaat dus nooit meer lukken. Of gaat blockchaintechnologie hier een aantal zaken fundamenteel veranderen?

Circulaire economie en blockchain

Een circulaire economie draait om duurzame innovatie, the internet of things en blockchain. Het is een relatief nieuw economisch model waarbij de focus ligt op het creëren van de juiste balans tussen consumptie en productie. In onze huidige economie worden goederen geproduceerd, gebruikt en afgedankt. In een circulaire economie is het de bedoeling dat energiebronnen, middelen en materialen zolang mogelijk gebruikt worden. Als materialen en energiebronnen uiteindelijk toch niet meer bruikbaar zijn, dan moeten ze worden teruggewonnen op de meest duurzame manier. Hierdoor ontstaat een situatie, waarbij in principe geen afval meer hoeft te ontstaan.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Het decentrale gedistribueerde karakter van blockchaintechnologie, in combinatie met the internet of things en kunstmatige intelligentie, kan zorgen voor een economie met zogenaamd ‘ingebouwd vertrouwen’. Dat komt omdat een blockchain-infrastructuur onafhankelijk kan functioneren van welke overheid of machtige onderneming dan ook. Met blockchaintechnologie en de transparantie die daarmee gepaard gaat, kan niemand zich meer aan zijn of haar verantwoordelijkheid ten aanzien van uitstoot van schadelijke stoffen en klimaatverandering onttrekken. Blockchain zorgt dus voor een gezamenlijke verantwoordelijkheid. En dat mag zo zachtjes aan na dertig jaar ook wel. Ik ben zelfs van mening dat als we niet snel een decentraal gedistribueerd systeem gaan hanteren zoals de blockchain, dat er ook nooit een gezamenlijk en doelgericht beleid kán worden ontwikkeld.

Wat maakt een blockchain tot een blockchain?

Blockchain zal echt niet van de een op de andere dag alle problemen kunnen oplossen, maar het is in ieder geval een begin. Het is voor veel mensen nog een hele nieuwe en onbekende technologie en de ontwikkelingen gaan op dit moment ook erg snel. Ook over de precieze definitie van een blockchain (wat een blockchain nu eigenlijk tot een echte blockchain maakt) zijn veel meningen nog verdeeld. Is blockchaintechnologie nu bedoeld als een echte decentrale infrastructuur die echt volledig onafhankelijk van overheden kan functioneren? Of zit het met die onafhankelijkheid toch nog wel een beetje anders en wordt de blockchain-infrastructuur binnenkort toch beheerst door een aantal grote centrale spelers?

Circulaire economie en material passports

Een circulaire economie is nodig om onze economische groei los te koppelen van het verbruik van hulpbronnen. Alleen dan is er pas ruimte voor een echte duurzame economie. Een circulaire economie heeft een transparant netwerk nodig waarmee we een transitie kunnen maken van supply chains (waarbij we producten en materialen veelal eenmalig gebruiken), naar een supply chain waarbij het heel eenvoudig wordt om materialen zoveel mogelijk te hergebruiken. Dat kan bijvoorbeeld door materialen een ‘identiteit’ te geven. De zogenaamde material passports zijn daar een voorbeeld van. Dergelijke material passports maken alle eigenschappen van materialen, grondstoffen, maar ook van energiebronnen transparant en kunnen binnen een blockchain worden geïntegreerd.

Continue recycling

Het grote voordeel van deze transparantie is dat er een continue recycling plaats kan vinden van allerlei materialen en er daardoor bijna geen afval meer hoeft te ontstaan. Als je namelijk exact weet waar welke ‘potentiële’ restproducten zich bevinden en waaruit ze bestaan, dan kun je ook precies bepalen wat de beste toepassing is voor hergebruik van dat materiaal. Met onze huidige technologieën gebeurt dat nog niet op hele grote schaal en daarom is afval tegenwoordig een van de grote problemen, ten aanzien van onze leefomgeving. Een relatief eenvoudig product is meestal gemaakt van soms wel honderd verschillende materialen die afkomstig zijn uit verschillende landen. Deze materialen worden ook allemaal weer op een andere manier naar hun bestemming getransporteerd. Om al die grondstoffen en materialen afzonderlijk in kaart te brengen en te lokaliseren is dus onbegonnen werk. Blockchain schept hier nieuwe mogelijkheden.

Decentrale gedistribueerde aanpak van het klimaatprobleem

Dit is een van redenen waarom ik zo enthousiast ben over de blockchain. Deze technologie kan eindelijk gaan zorgen voor een echte ‘keiharde’ aanpak van de manier waarop wij onze aarde in rap tempo aan het verkloten zijn. De mogelijkheden en voordelen ten aanzien van de klimaatverandering zijn echt enorm. Ik denk dat alleen een decentrale gedistribueerde aanpak van de problemen, kans van slagen heeft. Als we het van onze overheden moeten laten afhangen dan kunnen we het wel schudden en staan we over een paar jaar niet alleen tot aan onze nek (als we geluk hebben) in het water, maar zullen we er ook achter komen dat een aantal van die gevolgen onomkeerbaar zijn.

Oog voor het klimaat zonder afbreuk aan economische belangen

Blockchain en een circulaire economie kunnen de manier waarop we informatie over materialen (maar ook informatie over de uitstoot van schadelijke stoffen) verzamelen en met elkaar delen, drastisch veranderen. Ze maken de weg vrij voor een geheel nieuw economisch landschap en nieuwe duurzame businessmodellen, waarbij op de juiste manier wordt omgegaan met ons milieu, zonder dat het op welke manier dan ook afbreuk doet aan economische belangen.

Circulaire economie en het bedrijfsleven

Een toenemend aantal bedrijven heeft zich al toegelegd op innovatie waarbij het hergebruik van materialen, grondstoffen, onderdelen, en producten centraal staat. Recycling maakt plaats voor ‘upcycling’. Ook een bedrijf als Philips focust zich nu op de overgang naar een circulaire manier van ondernemen, waarbij afvalproducten worden omgevormd tot hoogwaardige goederen. Voormalig Brits solo-zeilster Ellen MacArthur is de oprichtster van de Ellen MacArthur Foundation en is daarmee een van de pleitbezorgers van de circulaire economie. Op deze site is veel informatie te vinden over de nieuwste ontwikkelingen omtrent deze materie.

Europese Unie

Ook de Europese Unie ondersteunt de ontwikkeling van de circulaire economie. Een van de eerste voorstellen was bedoeld om het gebruik van organische en op afval gebaseerde meststoffen aan te moedigen. Er worden dus bemestingsproducten gemaakt van grondstoffen die gewonnen worden uit bio-afval. De circulaire economie zal geleidelijk aan worden geïntegreerd in allerlei verschillende industrieën: de landbouw, de veeteelt, de bouw, de logistieke sector, de energiesector, de farmaceutische industrie, maar ook in de zorg.

Circulaire economie en de zorg

Het zo lang mogelijk in gebruik houden van middelen, daar gaat het om. Voor de zorg betekent dat bijvoorbeeld het aanschaffen van gerenoveerde MRI-scanners of het delen van onderbenut chirurgisch gereedschap. Blockchain leent zich uitstekend als platform waarop men elkaars capaciteiten en materiaal kan delen. Of wat te denken van bedrijfskleding die men kan leasen en die na afgedragen te zijn, weer wordt omgesmolten in bioplastic? Er zullen heel veel mogelijkheden ontstaan voor upcycling. De kringloop-economie biedt misschien een herkansing voor de manier waarop wij de klimaatproblemen aanpakken en kunnen we daardoor wellicht de klok nog 5 minuutjes terugzetten naar 10 voor 12.

Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van blockchaintechnologie? Meld je dan nu aan voor de blogpost!