Blockchaintechnologie is bezig aan een opmars en dat is vooral te merken aan de grote hoeveelheid startups die wereldwijd uit de grond worden gestampt. Sommige bedrijven verdwijnen weer net zo snel als dat ze werden opgericht. Soms heeft dat te maken met de toepasbaarheid van de blockchainmodellen in de praktijk en soms heeft de levensvatbaarheid van blockchaininnovaties te maken met een nog veel te kleine markt. Dat die markt stilaan aan het groeien is, daar kan niemand meer omheen. Maar is de Nederlandse overheid klaar voor de integratie van smart contracts op grote schaal?

Slimme handtekeningen

In de Verenigde Staten worden de smart contracts in een aantal staten nu erkend als officiële, wettelijke en bindende contracten. Smart contracts worden uitgevoerd aan de hand van zogenaamde “slimme handtekeningen”, waarbij de digitale handtekening is verweven met de contractcode. En aangezien smart contracts zichzelf binnen het blockchainnetwerk kunnen handhaven, is er dus nogal een verschil met de reguliere digitale contracten die je online afsluit. Als we de werking van deze smart contracts eens goed onder de loep nemen, dan is wel duidelijk dat er nog een aantal hordes moeten worden weggenomen voordat dergelijke overeenkomsten, ook daadwerkelijk op een veilige en betrouwbare manier kunnen worden uitgevoerd.

Normen, waarden en maatstaven

Wet- en regelgeving verschillen van land tot land (in sommige landen zelfs van regio tot regio) en dat maakt de uitvoering van smart contracts er niet gemakkelijker op. Als bedrijven ervoor kiezen om blockchaintechnologie toe te passen binnen hun activiteiten, dan is het verschil in wet- en regelgeving niet iets om over het hoofd te zien. Het is echter niet alleen de overheid waar organisaties rekening mee moeten houden. Bedrijven zullen altijd proberen om hun bedrijfsvoering te optimaliseren en daarbij worden vaak de eigen normen, waarden en maatstaven gehanteerd. Ook dat maakt universele wet- en regelgeving ten aanzien van smart contracts nog redelijk ingewikkeld.

Disruptief karakter

Als een bedrijf internationaal opereert en de hele bevoorradingsketen wil “blockchainen” dan is wet- en regelgeving van de overheid echt nog wel een dingetje. Blockchaintechnologie heeft een disruptief karakter, maar dat wil niet zeggen dat deze techniek ook helemaal zonder gevestigde derde partijen zoals banken en creditkaartmaatschappijen zal functioneren. Zeker niet als verschillende betalingsmethoden binnen de smart contracts worden geïntegreerd. Het lijkt me nog knap lastig om daar een universele wetgeving voor te ontwikkelen. Toch tikt de klok door. En hard ook. En gezien de voordelen van de blockchain mogen we er niet zomaar vanuit gaan, dat de blockchain een eendagsvlieg is. Maar hoe gaat de overheid daar nu mee om?

Is de Nederlandse overheid klaar voor de blockchain?

Er zijn al verschillende initiatieven die in kaart moeten brengen hoe de blockchain onze digitale infrastructuur gaat veranderen. Een van die initiatieven is de Dutch Blockchain Coalition. Het is een publiek-privaat initiatief van het Ministerie van Economische Zaken. Een groep van aangestelde ICT-specialisten gaat de weg vrijmaken voor toepasbaarheid van blockchaintechnologie in het bedrijfsleven. Een van de belangrijkste aandachtspunten waar de Dutch Blockchain Coalition zich op richt, is dan ook de wijze waarop de overheid kan zorgen voor een goede (en noodzakelijke) samenhang tussen beleid, wetgeving, supervisie, uitvoerbaarheid en implementatie. Ook zaken als online identiteit en de kwetsbaarheid daarvan, zijn een aantal zeer belangrijke punten van aandacht.

Kan iedereen zich aanmelden voor de Dutch Blockchain Coalition?

De Dutch Blockchain Coalition staat open voor specialisten uit allerlei verschillende vakgebieden en belanghebbenden die graag willen bijdragen aan het bevorderen van de blockchaintechnologie. Op welke manier dan ook. Een technologie als deze kan nooit zomaar van één kant worden bekeken en je zou de Dutch Blockchain Coalition dan ook kunnen beschouwen, als een grote brainstormsessie. Ook het Havenbedrijf Rotterdam is een van de kernpartners van de Dutch Blockchain Coalition en daagt samen met de overheid (Ministerie van Economische Zaken en de Gemeente Rotterdam), ondernemers uit die stad uit, om blockchainapplicaties te ontwikkelen voor een gedecentraliseerd energienet. Bij het ontwikkelen van innovaties voor het energienet is het belangrijk dat de toepassingen ook echt toepasbaar zijn in de praktijk.

René Penning de vries

Boegbeeld van de Dutch Blockchain Coalition is René Penning de Vries die onder andere een aantal functies heeft bekleed bij Philips en NXP Semiconductors. De komende twee jaar gaat hij proberen om dwarsverbanden aan te leggen tussen de overheid, het bedrijfsleven, het onderwijs en blockchaintechnologie. De overheid, het bedrijfsleven en het onderwijs hebben een grote verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat blockchaintechnologie, op een veilige manier met ons dagelijkse leven kan worden geïntegreerd. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Er zal namelijk eerst goede wet- en regelgeving moeten worden ontworpen door juristen en de overheid.

Communicatie tussen overheid en burger

Blockchain is ongetwijfeld een van de allergrootste beloften voor de toekomst. Niet alleen kan deze technologie bijdragen aan een eerlijkere veiligere wereld, ook wordt het veel eenvoudiger om zaken te doen met de overheid. Over communicatie tussen overheid en burgers kan nooit lichtzinnig worden gedacht, want het gaat immers bijna altijd om privacy gevoelige zaken. Transacties vastleggen op decentrale gedistribueerde netwerken biedt voor overheden nieuwe mogelijkheden voor het beheren van al die verschillende data. Blockchaintechnologie kan een bijdrage leveren aan het vergroten van transparantie bij de overheid, voorkomen van fraude en het verstevigen van het vertrouwen dat de bevolking in de overheid heeft.

Hoe gaat de overheid de blockchain gebruiken?

Overheden zouden de blockchain kunnen gebruiken voor het registreren van kadastrale eigendommen en het valideren van transacties, die betrekking hebben op eigendommen van de overheid. Het grote voordeel van registraties op deze wijze, is dat de kosten die normaal gesproken komen kijken bij kadastrale registraties, drastisch omlaag kunnen. Ook moet je denken aan betalingen aan overheidsinstanties. In het Verenigd Koninkrijk wordt op dit moment geëxperimenteerd met blockchain-as-a-service, waarbij burgers in staat worden gesteld om transacties uit te voeren via smart contracts. Het is belangrijk om hier expliciet te vermelden dat het nog maar om een pilot gaat en nog niet op grote schaal wordt toegepast. Zoals gezegd is de wetgeving hier nog niet helemaal (of helemaal niet) klaar voor.

Overheid en identiteitsmanagement

Een andere interessante toepassing voor de overheid is blockchain-identiteitsmanagement. Burgers worden dan voorzien van een cryptografisch beveiligde digitale identiteitskaart, die ondersteund wordt door de blockchain-infrastructuur. Met deze ID-kaart kunnen burgers dan toegang verkrijgen tot allerlei diensten van de overheid. Een cryptografisch beveiligde identiteitskaart maakt ook de weg vrij voor een andere veelbelovende toepassing: online stemmen tijdens verkiezingen. Omdat niets zo kwetsbaar is als onze democratie ligt dat natuurlijk nog wel gevoelig.

Stemmen met blockchaintechnologie

Aan de andere kant is het zo dat nu om de haverklap de discussie weer oplaait, over de omslachtige en arbeidsintensieve manier van “stemmen met het potlood”. Een dag na de verkiezingen weten we om tien ’s morgens bij wijze van spreken nog niet 100 % zeker of de PVDA echt nog maar 7 zetels over heeft. Het alternatief is dan de stemcomputer, maar er is nu al meer dan eens aangetoond dat die gewoonweg niet waterdicht is. De stemcomputer is fraudegevoelig, dus zolang dat probleem niet is getackeld, moeten we die manier van stemmen nog maar even uit ons hoofd zetten. Biedt blockchaintechnologie wel een veilige manier van online stemmen? We kunnen er voorlopig alleen nog maar naar gissen!

Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van blockchaintechnologie? Meld je dan nu aan voor de blogpost!