Auteursrecht is de bescherming van een tastbare uiting van een idee. Het is bedoeld om de bedenker van iets origineels de mogelijkheid te geven, om het te gebruiken en er geld mee te verdienen, zonder dat anderen er onrechtmatig gebruik van kunnen maken. Dat wil echter nog niet zeggen dat auteursrecht ook een algemeen verbod inhoudt voor derden, om er gebruik van te maken. In sommige gevallen is het zeker wel toegestaan om intellectueel eigendom te verspreiden in het openbaar.
Wat is het verschil tussen auteursrecht en handelsmerk?
Het is belangrijk om hierbij het onderscheid te kennen tussen auteursrecht en handelsmerk. Auteursrecht of copyright is te herkennen aan het symbool ©. Een nog niet geregistreerd handelsmerk of trademark is te herkennen aan het symbool ™. Een handelsmerk dat wel officieel geregistreerd is wordt voorzien van het ® symbool. Zowel © als ® beschermen de herkomst van een idee (het intellectuele eigendom). Echter zijn ze op andere type eigendommen toepasbaar. Auteursrecht beschermt literair en artistiek werk, zoals bijvoorbeeld boeken en films. Een handelsmerk wordt gebruikt om een merk te beschermen. Het kan daarbij dan gaan om merken van producten, bedrijven, instellingen of andersoortige organisaties. Er worden dan bijvoorbeeld logo’s en merknamen veiliggesteld.
Hoe kan ik auteursrecht verkrijgen?
Auteursrecht is niet universeel geregeld en verschilt van land tot land. De verschillen zijn over het algemeen niet heel erg groot, maar het ene land houdt er een strengere auteursrechtenwetgeving op na, dan de andere. Auteursrecht ontstaat in principe automatisch. Dat wil zeggen, dat als iemand iets creëert zoals een afbeelding, een film, muziek, een bronzen standbeeld of een gebouw ontwerpt, de maker per definitie de eigenaar is. Dit geldt ook als iemand een bepaald artikel schrijft, een speech bedenkt en uitwerkt, maar ook is auteursrecht van toepassing op de ontwikkeling van bepaalde software. De creatie draagt dan het stempel van de maker.
Wanneer vervalt auteursrecht?
In de wetgeving omtrent auteursrecht in de Verenigde Staten is vastgelegd hoelang een idee eigendom blijft van een persoon. Over het algemeen verloopt deze periode vijftig of honderd jaar na het overlijden van de maker. In Nederland is dat zeventig jaar. Hierna is de creatie beschikbaar voor het publieke domein. Op dat moment mag iedereen er gebruik van maken. Ze mogen het dan ook kopiëren, vertolken en weergeven. Voor persoonlijkheidsrechten gelden er andere regels. Deze vervallen in principe wanneer een auteur overlijdt en er geen specifieke erven zijn aangewezen in een testament.
Wat is fair use en op welk materiaal is het van toepassing?
Er zijn echter ook omstandigheden waarbij het gebruik van auteursrechtelijk beschermd werk op een legale manier is toegestaan. Er word dan wel gesproken van “fair use”. Het gaat dan vaak om materiaal dat gebruikt wordt voor educatieve doeleinden, kritische opiniestukken, nieuwsartikelen en onderzoek. Een van de redenen dat dit materiaal openbaar is, is het voorkomen van censuur, zodat overheden en andere machtsorganen er geen controle over hebben. Een andere reden voor het vrijgeven van materiaal is vaak het vergroten van onder andere de persvrijheid. Er zijn ook landen die geen enkele wetgeving hebben op het gebied van copyright.
Vastleggen van intellectueel eigendom
Auteursrecht is ingewikkeld. Toch is het belangrijk om de mogelijkheid te hebben om controle uit te oefenen over je eigen ideeën, waardoor je je boterham ermee kunt verdienen. Intellectueel eigendom is ook een belangrijk onderdeel van de economie. Naast het auteursrecht vallen er nog een aantal andere rechten onder intellectueel eigendom. We kennen namelijk ook rechten voor uitvoerende kunstenaars zoals acteurs, zangers, muzikanten en balletdansers. We noemen dit de naburige rechten. Ook circusartiesten vallen hieronder. Deze naburige rechten spelen een belangrijke rol in de film- en muziekwereld. Ook merken, handelsnamen en bijvoorbeeld nieuw gekweekte plantenrassen kunnen worden vastgelegd. Op uitvindingen kan octrooi of patent worden aangevraagd. Door deze handeling behoudt degene die een octrooi heeft aangevraagd in principe alle rechten (soms voor een bepaalde vastgelegde periode).
Wat is het verschil tussen octrooi en patent?
De termen octrooi en patent worden regelmatig door elkaar gebruikt, maar wat is nu precies het verschil? Octrooi en patent betekenen in principe hetzelfde en hebben beide betrekking op de aanvraag van rechten, op nieuw ontwikkelde technologische innovaties. Er is dus geen verschil tussen deze termen. Echter is het woord patent de Engelse vertaling van het woord octrooi en zal in internationaal opzicht vaker worden gebruikt.
Op welke uitvindingen kan ik octrooi aanvragen?
De uitvinding waarop patent wordt aangevraagd moet honderd procent nieuw zijn en mag nog nergens anders in de wereld zijn ontwikkeld. Daarnaast moet de uitvinding over een bepaalde vindingrijkheid beschikking en niet al te veel voor de hand liggen. Ook moet de desbetreffende innovatie daadwerkelijk in de dagelijkse praktijk kunnen worden gebruikt en een duidelijke functie hebben.
Welke rechten worden door het octrooirecht beschermd?
Patentrecht beschermd het exploitatierecht en verbiedt anderen om met je uitvinding aan de haal te gaan. Alleen jij als ontwikkelaar en aanvrager van het octrooirecht mag de uitvinding op de markt brengen. Er zijn echter wel een aantal uitzonderingen op deze regel.
Waar kan ik octrooirecht aanvragen?
Patentrecht kan worden aangevraagd bij verschillende instanties. Een octrooi is meestal geldig voor één land. Ook kan octrooirecht worden aangevraagd voor Europa en daarbuiten. Een octrooi kan worden aangevraagd bij onder andere:
Wie een internationale patentaanvraag wil doen voor octrooirechten buiten Europa krijgt te maken met:
Is het octrooirecht altijd geldig?
Wanneer een patent wordt goedgekeurd dan blijven de octrooirechten maximaal twintig jaar geldig, vanaf het moment van de aanvraag. De patentaanvrager krijgt tijdens de octrooiperiode wel te maken met verschillende kosten die gemaakt moeten worden, om de patentrechten te waarborgen. Wanneer de octrooiperiode afloopt dan vervallen de rechten en de uitvinding komt vervolgens in het publieke domein terecht. Van een octrooiperiode van twintig jaar is zelden sprake, omdat de verhouding tussen de commerciële waarde van de uitvinding en de kosten niet meer met elkaar in verhouding zijn. In dat geval wordt het patentrecht na een aantal jaren al opgezegd en komt de uitvinding in het publieke domein.
Hoe kan ik een merkenrecht registeren?
Als je je merk wilt beschermen dan zul je het merk moeten registeren bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Je moet het merk dus actief registeren. Het eigendomsrecht ontstaat dus niet automatisch, zoals bij auteursrecht.
Wat kun je doen als iemand je auteursrecht heeft geschonden?
Het schenden van auteursrecht geldt in Nederland als een misdrijf. We noemen dit plagiaat. Er wordt soms gemakkelijk over gedacht, maar het is gewoonweg strafbaar. Je steelt iets van iemand die daar veel tijd en moeite in heeft gestoken. Wat kun je doen als je te maken krijgt met auteursrechtenschending? Als iemand met je creatie aan de haal gaat, zonder dat je daarvoor toestemming hebt gegeven, dan kun je proberen om de schade (inkomstenderving bijvoorbeeld) te verhalen op de schender van het auteursrecht. Je kunt de schender persoonlijk benaderen en hem of haar verzoeken om de schade te vergoeden. Als dit niet tot resultaat leidt dan kun je altijd nog een advocaat in de arm nemen. Of de rechter in je voordeel beslist en een schadevergoeding toezegt is echter allerminst zeker.
Auteursrecht licentie
Ook kan iemand zijn auteursrechten overdragen. Alle rechten van het intellectuele eigendom komen dan in de handen van een nieuwe eigenaar. De maker van de creatie kan er dan geen aanspraak meer op maken. De rechten worden overgedragen middels een zogenaamde licentie. Er wordt dan door de maker nadrukkelijk toestemming gegeven voor het gebruik van het intellectuele eigendom.
Auteursrecht en persoonlijkheidsrechten
Als een dergelijke licentie is afgegeven wil dat echter niet zeggen dat de nieuwe eigenaar van het intellectuele eigendom, er alles mee mag doen wat hij of zij wil. Vaak zal de ontwerper van de creatie nog gewoon vermeld moeten worden bij een publicatie en zal er op een respectvolle manier met het intellectuele eigendom moeten worden omgegaan. Als dat niet gebeurt dan kan de maker alsnog proberen om de publicatie tegen te gaan. Hij kan dan een beroep doen op de zogenaamde persoonlijkheidsrechten.
Auteursrecht en vrijheid van meningsuiting
Bij het definiëren van auteursrecht spelen vaak veel meer zaken mee dan zo op het eerste moment duidelijk is. Zaken zoals vrijheid van meningsuiting, vrijheid van religie en persvrijheid spelen – misschien ietwat onzichtbaar – wel een hele belangrijke rol bij het auteursrecht.
Wat gebeurt er met het auteursrecht als de maker overlijdt?
Kun je auteursrecht erven? Ja dat kan. De rechten gaan na overlijden van de maker automatisch over op de nabestaanden of begunstigden. Dit geldt voor geschreven teksten in boeken, tijdschriften, kranten, maar ook voor toneelstukken, foto’s, films, kunstwerken, software, bouwkundige tekeningen, schilderijen, choreografische werken en gedichten.
Wie regelt de auteursrechten die op muziek rusten?
Veel mensen hebben weleens gehoord van BUMA/STEMRA, maar wat doen zij nu eigenlijk? Deze organisatie komt op voor de muziekauteursrechten van componisten en uitgevers van muziek. Zij zorgen ervoor dat er vergoedingen worden geïnd als er muziek in het publieke domein, zoals op scholen, in winkels in stadions of op bijvoorbeeld evenementen wordt gedraaid. De rechten van uitvoerende artiesten worden meestal beschermd door de SENA.
Hoe kan blockchaintechnologie worden toegepast binnen de muziekindustrie?
Blockchaintechnologie stelt muzikanten en componisten in staat om hun werk efficiënter in omloop te brengen en meer verbonden te zijn met hun publiek. Het vastleggen van auteursrecht in de blockchain maakt het mogelijk dat artiesten en tekstschrijvers direct een vergoeding ontvangen door middel van cryptocurrency’s. De muziek zal geplaatst worden op een gedecentraliseerde server (node). Ieder nummer wordt daarbij geregistreerd met een stukje code.
Vergoeding in cryptocurrency’s
Op het moment dat iemand de gewenste muziek downloadt, dan zal er direct en automatisch een betaling plaatsvinden, aan exact die specifieke personen die recht hebben op de desbetreffende vergoeding. De schrijver van het lied, de producent, maar ook de uitvoerende artiesten zoals bijvoorbeeld de zanger en de andere leden van de band, ontvangen een evenredig deel in virtuele valuta of cryptocurrency-tokens.
Muzikanten worden weer de baas over hun eigen producten
Auteursrechten en eigendomsrechten moeten weer daar terechtkomen waar ze horen. Bij de makers! De creatieve geesten die met bloed, zweet en tranen de mooiste muziek de wereld in slingeren. Blockchain maakt dit mogelijk. Decentraal gedistribueerde grootboeken kunnen allerlei businessmodellen binnen de muziekindustrie radicaal hervormen. De grote platenlabels zullen moeten veranderen om de boot niet te missen. Blockchain zorgt voor een nieuwe gedeelde digitale infrastructuur op muziekgebied en in andere creatieve branches.
Wat is de blockchain precies?
Blockchain is een digitaal decentraal ecosysteem, waarbinnen alle data door computernodes wordt gedistribueerd. Deze data is cryptografisch versleuteld. Er is dus geen sprake meer van een centrale server. Het is een technologie die het mogelijk maakt om transacties op een transparante manier te laten plaatsvinden. Iedereen kan zien welke transacties er op welk moment worden uitgevoerd. Deze gegevens kunnen echter wel worden geanonimiseerd. Wanneer bepaalde data alleen met specifieke personen of partijen mag worden gedeeld, dan kan dat worden geregeld met een zogenaamd smart contract, waarin alle voorwaarden voor datadistributie kunnen worden opgenomen.
Music streams en blockchaintechnologie
Cryptocurrency is een geavanceerde en complexe techniek die ervoor zorgt, dat de verschillende transacties op een veilige manier kunnen plaatsvinden. Er zijn geen tussenpersonen meer nodig en dat betekent dat iedere transactie direct (instant) plaatsvindt. Muzikanten krijgen hierdoor veel meer invloed op de distributie hun materiaal en bijbehorende beloning. Niet alleen krijgen zij meer invloed op de “streams” en de verkopen, maar ook op hun merchandising en ticketverkoop. Met blockchain wordt het eenvoudiger om alles weer terug in eigen beheer te nemen.
Hoe zit het met auteursrechten als een lied is geschreven door meerdere componisten?
Als een lied is geschreven door meerdere componisten, dan is het vandaag de dag enorm omslachtig om precies te bepalen, wie recht heeft op een bepaalde vergoeding en wanneer deze vergoeding moet worden uitgekeerd. Blockchain tackelt dit probleem. Het aandeel waar iemand recht op heeft, kan gemakkelijk worden vastgelegd in een smart contract. Een smart contract kan automatisch binnen het grootboek worden uitgevoerd. In een smart contract kunnen naast auteursrecht, ook andere zaken worden vastgelegd zoals huurcontracten, hypotheekakten en energiecontracten. Ook als het gaat om verzekeringen kunnen smart contracts een uitkomst zijn. Voorwaarden, clausules, de premie-inning en schade-uitkeringen kunnen dan decentraal worden vastgelegd, beheerd en uitgevoerd.
Verbonden met je eigen creatie
De ontwikkeling van de blockchain staat nu nog in de kinderschoenen en het zal nog wel een tijdje duren voordat deze technologie door de mainstream wordt geadopteerd. Gedistribueerde grootboeken zoals de blockchain zullen in de toekomst wellicht een hele grote rol gaan spelen binnen allerlei sectoren. Binnen de creatieve sector zal de blockchain vooral worden ingezet bij geschillen rondom auteursrecht en intellectueel eigendom. Het registreren van auteursrecht wordt hierdoor veel goedkoper en eenvoudiger. Maar wat misschien nog veel interessanter is: de registratie gaat veel sneller. Het vastleggen van auteursrecht of welke creatie dan ook, zal met blockchain binnen no time geregeld zijn.
Onlosmakelijk verband tussen de maker en het eigendom
Bij de huidige manier van registreren van intellectuele eigendommen kan het gebeuren dat er documenten zoek of beschadigd raken, waardoor het moeilijker zou kunnen worden om aan te tonen, dat jij de maker bent van de creatie. Met blockchain kan dit in principe niet zo snel gebeuren, omdat het hele grootboek gedecentraliseerd en transparant is. Je kunt dus altijd aantonen dat het auteursrecht aan jou toebehoort. Er bestaat dan een onlosmakelijk digitaal verband tussen jou en je eigendom, binnen het decentrale gedistribueerde netwerk!
Europa komt met nieuwe regels voor de distributie van auteursrechtelijk beschermd materiaal
Het internet heeft de manier waarop content wordt gedistribueerd de afgelopen 20 jaar enorm veranderd. De oude auteursrechtenwetgeving is volgens velen dan ook niet meer verenigbaar met de huidige online omgeving. Daarom buigen het Europees Parlement, de Raad van Europa en de Europese Commissie zich over de invoering van nieuwe copyright-regels. De invoering van de nieuwe auteurswet wordt niet door iedereen even hard toegejuicht, want de eventuele gevolgen voor met name de sociale media platformen en hun gebruikers zijn erg groot.
Specifieke toestemming van de makers
Platforms zoals bijvoorbeeld Facebook en YouTube verdienen vele miljarden aan de content die dagelijks door hun gebruikers wordt geüpload. Deze content bevat meestal enorm veel auteursrechtelijk beschermd materiaal zoals afbeeldingen, filmpjes, artikelen en muziek. Dat materiaal wordt in de meeste gevallen gebruikt zonder specifieke toestemming van de makers. De fotografen, filmproducenten, schrijvers, uitgevers, componisten en muzikanten ontvangen daar in verreweg de meeste gevallen geen vergoeding voor. Binnen de entertainmentindustrie is dan ook veel animo voor de nieuwe wet- en regelgeving.
Wat is een copyright-filter?
De nieuwe auteursrechtenwetgeving heeft heel wat voeten in de aarde, omdat de nieuwe regels grote gevolgen kunnen hebben voor sociaal media platformen en hun gebruikers. Al het materiaal dat voortaan op bijvoorbeeld Facebook en YouTube wordt geüpload moet worden voorzien van een licentie. Met deze licentie kan vervolgens door de platformen worden aangetoond dat er op de gebruikte content geen auteursrechten rusten of dat er voor het gebruik van de content aan de juiste partijen is betaald. Een zogenaamd uploadfilter zou dan moeten controleren of de content mag worden geüpload of niet. Maar hoe gaat een copyright-filter bepalen wat auteursrechtelijk beschermd is en wat niet?
Contentplatformen
Het ontwikkelen van een dergelijk geavanceerd filter is waarschijnlijk alleen maar haalbaar voor de grote contentplatformen en dat betekent automatisch dat kleine contentwebsites uiteindelijk zullen verdwijnen. Zij kunnen de hoge kosten voor zo’n uploadfilter gewoonweg niet dragen. Die situatie kan ertoe leiden dat het internet in de toekomst zal worden gedomineerd door alleen nog maar grote machtige social media platformen. En dat is niet echt een hele wenselijke situatie. Een wisselwerking tussen blockchaintechnologie en internet zou hier wellicht een oplossingen kunnen bieden.
Lees ook:
Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van blockchaintechnologie? Meld je dan nu aan voor de blogpost!
Laat een reactie achter