Wanneer digitale overeenkomsten binnen een blockchain worden vastgelegd, dan betekent dat dat het oplossen van eventuele geschillen op een hele andere manier moet worden aangepakt, dan we op dit moment gewend zijn. Nieuwe geavanceerde technologieën hebben de afgelopen jaren veel invloed gehad op zakelijke functies, zoals bijvoorbeeld systemen voor loonverwerking, big data analyse programma’s, cloud opslagdiensten, videoconferenties, social media en tools voor online samenwerking. Echter zijn andere bedrijfsprocessen zoals de boekhouding en het ondertekenen van contracten daarbij achtergebleven. Blockchaintechnologie en smart contracts zijn innovatieve technologieën die ook deze processen zullen veranderen.

Hoe veilig zijn blockchains en smart contracts nu eigenlijk echt?

Met de opkomst van decentraal gedistribueerde grootboeken rijst de vraag: hoe veilig zijn blockchains en smart contracts nu eigenlijk echt, wanneer zij worden ingezet door bedrijven om allerlei zakelijke processen in gang te zetten? En zijn smart contracts eigenlijk wel echt juridisch bindend? De Nederlandse wetgeving schrijft niet exact voor welke vorm een overeenkomst tussen zakelijke partijen precies moet hebben. Een mondelinge overeenkomst is rechtsgeldig, dus waarom zou een smart contract dat is opgebouwd uit code niet juridisch bindend zijn? Het belangrijkste uitgangspunt bij een onderlinge overeenkomst op de blockchain is dat alle betrokken partijen weten waar de overeenkomst over gaat, waar ze mee akkoord gaan als ze het contract ondertekenen en wat de code doet in bepaalde situaties.

Afspraak is afspraak

Het oplossen van geschillen met behulp van deze nieuwe innovatieve technieken. maken het juridische landschap voor allerlei partijen een stuk complexer. Het gegeven dat het smart contract is opgebouwd uit code, doet geen afbreuk aan het feit dat het rechtsom of linksom gewoon een overeenkomst tussen partijen is, waarin is bepaald welke rechten en verplichtingen iedere partij heeft. En of je die afspraken nu opschrijft op een kleitablet of in code digitaal integreert binnen een blockchain of andersoortig decentraal gedistribueerd netwerk, dat maakt in principe niets uit. Aan de andere kant is een smart contract wel degelijk anders dan een reguliere overeenkomst. Bepaalde principes in het contract zijn dan weliswaar hetzelfde zoals het aanbod, de aanvaarding, de overweging en de zekerheid, maar een smart contract wordt autonoom uitgevoerd en de code bepaalt op welk specifiek moment aan deze principes tegemoet gekomen is. Hoe gaat een rechtbank (in geval van een geschil) deze principes ontcijferen wanneer een overeenkomst volledig bestaat uit code?

Geschillen over auteursrechten

Er zijn zeer veel mogelijke toepassingen voor digitale overeenkomsten op de blockchain. De cryptografische beveiliging en de mogelijkheid om alle stappen van een transactie vast te leggen, maken smart contracts ideaal voor het overdragen van eigendommen van de ene partij naar de andere. Wanneer je een asset aan iemand verkoopt, dan kan het eigendom direct en automatisch worden overgedragen na ontvangst van de bedragen. Ook lenen smart contracts zich heel erg goed voor het vastleggen van intellectueel eigendom, omdat exact kan worden aangetoond wie, waar en wanneer een product heeft ontwikkeld. Geschillen over auteursrechten zijn dan in principe zo goed als uitgesloten. Ook in geval van schadeclaims bij verzekeringsmaatschappijen kunnen smart contracts automatisch bepalen of er aan de criteria voor uitbetaling is voldaan en zelfstandig overgaan tot uitkering aan de rechthebbende partij.

Wat zijn de beperkingen van smart contracts op een blockchain?

Overeenkomsten hebben meestal flink wat persoonlijke elementen en bevatten vaak de woorden “redelijk”, “optimaal” en “te goeder trouw”. Deze termen kunnen op verschillende manieren worden geïnterpreteerd. Vaak wordt door mensen gesuggereerd dat de blockchain en smart contracts in de toekomst advocaten zouden kunnen vervangen, omdat de overeenkomsten autonoom kunnen worden uitgevoerd. Dat is echt onzin! Het is zeker waar dat smart contracts zichzelf kunnen handhaven wanneer zij op de juiste wijze worden uitgevoerd, maar er zullen altijd juristen nodig zijn bij bepaalde transacties. Juristen zijn nodig om partijen die een overeenkomst willen sluiten te ondersteunen met het onderhandelen, over de wettelijke en commerciële voorwaarden die in het contract moeten komen te staan. Ze moeten hun cliënten adviseren over wet- en regelgeving en de onderhandelde deal omzetten in juridisch bindende principes.

Juristen zullen vaker samenwerken met programmeurs

Echter zullen juristen in de komende jaren ongetwijfeld nauw moeten gaan samenwerken met programmeurs, om voor te schrijven wat de smart contract code precies moet doen in specifieke situaties. Er is behoorlijk wat discussie over de complexiteit van smart contracts. Blockchaintechnologie zal waarschijnlijk bepaalde taken van een jurist vervangen of veranderen, maar dat wil echter nog niet zeggen – en gelukkig maar – dat advocaten zelf ooit zullen worden vervangen door deze technologische ontwikkelingen. Dat het juridische landschap de komende jaren drastisch zal veranderen door deze disruptieve innovaties lijkt wel onvermijdelijk!

Knowledge, Technology and Law

De relatie tussen wetenschap, technologie en juridische processen zal de komende jaren enorm veranderen. Vooral op het gebied van medische wetgeving en ethiek, intellectueel eigendom, milieuwetgeving en het strafrecht zal de impact van autonome technologieën groot zijn. Deze ontwikkeling kan zeer veel voordelen opleveren voor onze maatschappij. Tegelijkertijd waarschuwen sociale wetenschappers ervoor dat de integratie van autonome technologieën binnen juridische systemen alles zo complex zal gaan maken, dat dit sterk af te raden valt. Het boek Knowledge, Technology and Law geeft nieuwe inzichten in de wisselwerking, de voordelen en de risico’s van de samensmelting van wetgeving en deze geavanceerde technologieën.

Bronnen:

Knowledge, Technology and Law, Emilie Cloatre

Blockchain and the law, Primavera De Filippi en Aaron Wright

Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van blockchaintechnologie? Meld je dan nu aan voor de blogpost!