De Rijksoverheid organiseerde verschillende blockchainprojecten verspreid over drie rondes. Aan deze projecten deden meer dan dertig overheidsorganisaties mee. Samen realiseerden zij vijfendertig zogenaamde “use cases”, waarbij werd onderzocht op welke manieren blockchaintechnologie zou kunnen worden toegepast, op verschillende terreinen binnen de (semi)publieke sector. Ook het Longfonds werkte mee aan een van deze blockchain pilots. Deze pilot draaide om “decentraal georganiseerde filantropie”. Het Longfonds richt zich voornamelijk op het geven van informatie, over onder andere chronische aandoeningen zoals astma en COPD. Ook financiert het fonds wetenschappelijk onderzoek en vervullen zij een belangrijke rol als patiëntenorganisatie.

Geïntegreerd vertrouwen

Decentrale gedistribueerde digitale infrastructuren, worden meestal aangeduid als blockchainnetwerken. Echter is er niet één soort blockchain. We kunnen onderscheid maken tussen publieke (openbare) blockchains, private blockchains en hybride blockchains. Dit laatste type blockchain is een combinatie van publieke en private blockchains. Ongetwijfeld zullen er met de verdere ontwikkeling van deze technologie, nog geheel andersoortige netwerken ontstaan. Netwerken die elementen van blockchaintechniek bevatten, maar niet kunnen worden aangeduid als een ‘echte blockchain’. Bedrijfsspecifieke blockchains die in ieder sector dan ook weer net iets anders functioneren. Het decentrale karakter van een blockchainnetwerk zorgt ervoor dat de rol van derde partijen en tussenpersonen veel minder belangrijk wordt, omdat zaken zoals “vertrouwen” op een geavanceerde manier binnen het netwerk worden geïntegreerd.

SWOT-analyse van de blockchain

Vertrouwde derde partijen worden binnen blockchains in feite vervangen door een consensus algoritme. Een algoritme waarmee binnen het systeem overeenstemming kan worden bereikt over ‘de staat van het netwerk’, dus over alle activiteiten en transacties die binnen de blockchain plaatsvinden. Het vervangen van tussenpersonen en derde partijen door geautomatiseerde systemen, is echt een ander kopje thee. Maar worden de processen in allerlei branches en industrieën daar nu veiliger van of is het overlaten van dergelijke zaken aan geautomatiseerde systemen juist erg risicovol? De blockchain pilots SWOT-analyses moeten daar meer inzicht in geven. Wat zijn precies de sterktes en zwaktes van blockchaintechnologie en wat zijn de kansen en bedreigingen?

Encryptie op basis van een consensus algoritme

Net zoals banken, notarissen, overheden, accountants, deurwaarders, makelaars, adviesbureaus en juridisch dienstverleners, is ook het Longfonds een vertrouwde derde partij. Ze zamelen immers geld in van donateurs. Deze fondsen worden vervolgens gebruikt voor allerlei projecten die bijdragen aan de doelstellingen van de organisatie, zoals wetenschappelijk onderzoek, belangenbehartiging van longpatiënten en het verstrekken van informatie. Het begrip ‘vertrouwde’ derde partij” is onlosmakelijk verbonden met blockchaintechnologie. Hiermee wordt bedoeld dat zaken als de broncode, data certificaten en digitale sleutels voor derden “in bewaring” worden genomen door een organisatie. Bij de blockchain is dit proces volledig geautomatiseerd en vindt de versleuteling van informatie plaats aan de hand van encryptie, op basis van een consensus algoritme.

Fondsenwerving moet aansluiten op de visie van het Longfonds

Fondsenwerving is soms een ingewikkeld proces, waarbij heel veel mensen betrokken zijn. Er worden allerlei initiatieven bedacht om het benodigde geld voor de verschillende activiteiten bij elkaar te sprokkelen. We komen fondsenwerving vaak tegen in de vorm van landelijke publiekscampagnes, collectanten en ook worden er op straat regelmatig activiteiten georganiseerd. De fondsen zijn meestal niet alleen afhankelijk van inzamelingen bij burgers, maar worden vaak ook gesubsidieerd door overheden of particuliere instanties. Sommige fondsen zijn voor hun inkomsten afhankelijk van loterijen. Als er fondsen worden geworven op lokaal niveau, dan wordt dat afgestemd met het hoofdkantoor van het Longfonds in Amersfoort. De ingezamelde gelden worden daarna besteed in de regio zelf. De inzamelingsactiviteiten die worden georganiseerd in een bepaalde regio, moeten wel precies aansluiten op de visie en de doelstellingen van het Longfonds.

Goedkeuren en bevestigen

De blockchain pilot in samenwerking met het Longfonds, heeft het efficiënter organiseren van inzamelingsinitiatieven, als voornaamste doel. Decentraal georganiseerde filantropie moet het realiseren van verschillende activiteiten door lokale organisatie-werkgroepen eenvoudiger maken. Met blockchainintegratie verschuift de rol van het Longfonds van fondsenwerver naar validator. Dat betekent dat de nadruk van het fonds niet langer ligt op het organiseren van de geldstromen, maar op het ‘goedkeuren’ en ‘bevestigen’ van hetgeen er op het gebied van fondsenwerving plaatsvindt.

Maatschappelijke initiatieven en online crowdfunding

Als er vandaag de dag geld moet worden ingezameld voor een bepaald project, zoals bijvoorbeeld een wetenschappelijk onderzoek, dan zal een persoon of een vereniging een maatschappelijk initiatief ontwikkelen. Dat kunnen uiteraard allerlei soorten creatieve initiatieven zijn, waarbij vaak een goed uitgedachte marketingstrategie wordt toegepast. Daarbij zijn digitale communicatie en social media tegenwoordig onmisbaar. Als het idee voor fondsenwerving eenmaal is vormgegeven, dan wordt het plan of de campagne voorgelegd aan het Longfonds, die het idee vervolgens valideert. Het initiatief kan hierna worden gefinancierd met behulp van online crowdfunding.

Voldoen aan de gestelde criteria

Sommige inzamelingsinitiatieven worden goedgekeurd door het Longfonds, maar er zijn ook projecten die niet voldoende aansluiten op de filosofie van het fonds. In dat geval zal het Longfonds het idee niet valideren. Een initiatief dat wél gevalideerd wordt, voldoet dus aan de gestelde criteria. Projecten waarvoor het Longfonds groen licht heeft gegeven, kunnen dan ook rekenen op vertrouwen bij de donateurs. Het fonds voegt op dat moment ‘waarde’ toe aan het initiatief. Er kan rechtstreeks geld worden overgemaakt van de donateurs naar het Longfonds, zonder dat daar veel derde partijen bij nodig zijn.

Onveranderbaar

Blockchains creëren transparantie ten aanzien van de verschillende geldstromen en geven inzicht, in alle transacties die binnen het netwerk worden uitgevoerd. Decentrale gedistribueerde netwerken kunnen geprogrammeerd worden, om deze transacties goed te keuren (validatie) en automatisch uit te voeren. Een blockchain is in principe onveranderbaar. Dat wil zeggen dat alle informatie die binnen het netwerk wordt geregistreerd niet kan worden gewijzigd. Dat gegeven zorgt voor veel zekerheid over de veiligheid van het systeem, maar het betekent tegelijkertijd ook dat ‘fouten’ en onjuistheden niet zomaar kunnen worden hersteld. En dat levert natuurlijk wel een probleem op.

Hoe gaat fondsenwerving via de blockchain in zijn werk?

Een goedgekeurd initiatief ten gunste van het Longfonds kan worden vastgelegd in de blockchain. De initiatieven worden binnen het netwerk gekoppeld aan een smart contract. In het smart contract zijn alle voorwaarden opgenomen die met de geldinzameling gemoeid zijn. Stel dat het longfonds 20.000 euro nodig heeft voor een bepaald onderzoek. Dan zullen zij daar in de media over publiceren. Chantal is longpatiënt en heeft een goed idee om geld bij elkaar te sprokkelen. Ze wil graag dat de lucht in haar buurt schoner wordt. Daarom wil ze automobilisten bewegen om voortaan met de fiets naar het werk te gaan. Iedereen die de auto voortaan laat staan, kan zich laten sponsoren. Om bewustwording te creëren voor het initiatief moeten een aantal kosten worden gemaakt. De hele promotiecampagne kost 655 euro. Er worden flyers gedrukt, er worden posters opgehangen bij de plaatselijke supermarkten, er worden een aantal advertenties geplaatst in de regionale kranten en ook online worden er nog wat kosten gemaakt voor promotiedoeleinden.

Retournering van donaties aan de donateurs

Het sponsorproject wordt vervolgens aangemeld op het blockchainplatform. Op dat moment krijgt het Longfonds een signaal dat er een nieuw initiatief is aangemeld. Op de blockchain staat informatie over wanneer een project wordt gevalideerd. Als het Longfonds het idee goedkeurt en daarmee dus vertrouwen en waarde toevoegt aan het initiatief, dan betekent dat automatisch dat potentiële donoren er zeker van kunnen zijn, dat het Longfonds ook daadwerkelijk volledig achter het inzamelingsproject staat. Het project kan van start gaan. Het fonds laat weten het bedrag te zullen verdubbelen, als de crowdfunding minimaal boven een bepaald vastgesteld bedrag uitkomt. Als de sponsoring van de fietsers boven de 20.655 euro uitkomt, dan maakt het Longfonds daar 40.655 euro van. Als de sponsoring mislukt en er niet minimaal 20.655 wordt opgehaald, dan voert het smart contract het project niet uit en worden de fondsen geretourneerd aan de donateurs. De donaties die Chantal binnenkrijgt worden geregistreerd op het blockchainnetwerk.

Smart contracts automatiseren het validatieproces

Voor de uitvoering van het sponsor project moet aan bepaalde criteria worden voldaan. Deze voorwaarden moeten vervolgens worden gevalideerd. Smart contracts automatiseren dat validatieproces. Donateurs zijn erg enthousiast over de plannen van Chantal en proberen dan ook iedereen in hun familie- en vriendenkring te motiveren om ook de auto te laten staan en lekker op de fiets te stappen. Binnen no time hebben honderden buurtgenoten zich aangemeld. Iedere dag dat de deelnemers de auto laten staan zal er een bepaald bedrag aan het Longfonds worden gedoneerd. Het smart contract ontvangt de gelden, regelt de geldstromen naar precies de juiste partijen en verdeelt de financiering. Niemand kan ongeautoriseerd iets veranderen aan de uitvoering van het digitale contract. De doeleinden van het project van Chantal liggen vast en de ingezamelde fondsen mogen alleen worden gebruikt, voor het specifieke onderzoek bij het Longfonds. Ook is in het smart contract vastgelegd binnen welk tijdsbestek de fondsen moeten worden gespendeerd.

Blockchain en cryptocurrency’s

De transparantie van een blockchain geeft een helder inzicht in wie de donateurs zijn en hoeveel iedere donateur heeft gedoneerd. Ook alle uitgaven worden vastgelegd binnen het netwerk. Deze gegevens zijn dan ook door iedereen te controleren. Dat geeft een goed beeld van de voortgang van het wetenschappelijk onderzoek. Deze blockchain pilot wordt uitgevoerd aan de hand van gedigitaliseerde valuta, omdat het nog niet mogelijk is om traditionele valuta (fiatgeld) zo te programmeren, dat de gelden alleen kunnen worden besteed aan een specifiek initiatief. De ontwikkelingen op het gebied van cryptocurrency’s zullen daar in de toekomst ongetwijfeld verandering in brengen.

Veel meer onderzoek

Op dit moment is er nog niet echt breed-maatschappelijk draagvlak voor decentrale gedistribueerde netwerken en zijn blockchains vooral bekend als platformen voor digitale betalingseenheden zoals de Bitcoin, Ethereum, Dash, Monero en Ripple. Het aantal gebruikers van deze crypto-valuta is vooralsnog te beperkt. Er zal nog veel onderzoek gedaan moeten worden naar de mogelijkheden van de blockchain en ook zullen smart contracts nog op allerlei manier moeten worden getest. Er zal dan vooral gekeken worden naar welke betalingsmethoden zich het beste lenen voor deze digitale contracten. Ook zullen we nog allerlei ontwikkelingen zien op het gebied van validatie en consensusmechanismen.

Kijk voor meer informatie op de website van ICTU. Dit is een onafhankelijke advies- en projectenorganisatie binnen de overheid. Deze organisatie helpt de overheid bij maatschappelijke vraagstukken op het gebied van ICT.

Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van blockchaintechnologie? Meld je dan nu aan voor de blogpost!