De resultaten van een aantal blockchain pilots die zijn uitgevoerd bij de Rijksoverheid zijn gepubliceerd op de website www.blockchainpilots.nl (Deze website bestaat inmiddels niet meer). Wij hebben een overzicht gemaakt van deze resultaten. Communicatie tussen overheidsinstellingen verloopt vandaag de dag soms erg stroef. Dat komt onder andere door het feit dat data wordt verzameld en opgeslagen in allerlei verschillende systemen. Dat maakt niet alleen de uitwisseling van informatie lastig, maar dit komt ook zeker de veiligheid niet ten goede. Veilig distribueren van gevoelige data zoals persoonlijke gegevens door overheidsorganisaties, is dan ook wel het minste wat je van dergelijke instanties mag verwachten. Toch gaat dat nog regelmatig mis. Het verantwoord samenvoegen van al die versplinterde informatie is vaak een onmogelijke opgave en leidt ertoe dat we steeds dezelfde informatie over onszelf opnieuw moeten aanleveren, aan allerlei verschillende organisaties. Blockchaintechnologie zou die manier van datamanagement weleens rigoureus kunnen hervormen.

Gegevensbeheer in de publieke sector

De ontwikkeling van blockchaintoepassingen staat nog maar in de kinderschoenen, maar ook overheden doen nu veel onderzoek naar de mogelijkheden die deze techniek ons biedt in de nabije toekomst. Als blockchaintechnologie daadwerkelijk door overheden en organisaties in de publieke sector wordt gebruikt, dan zal dat een grote invloed hebben op onze huidige maatschappij. De blockchain pilots moeten inzicht geven in de precieze consequenties van blockchainintegraties binnen allerlei verschillende processen op het gebied van gegevensbeheer, vertrouwen en transparantie.

Intensieve samenwerking

Onder leiding van Marloes Pomp en Koen Hartog vonden er tussen mei 2016 en december 2017 drie pilot rondes plaats, waarbij 30 organisaties één of meerdere blockchainprojecten hebben gelanceerd. De resultaten van deze blockchain pilots moeten de basis leggen voor de ontwikkeling van allerlei verschillende producten en diensten, bij onder andere de Rijksoverheid. Er zijn pilots uitgevoerd die zich richten op toepassingen voor nationale projecten, internationale projecten en toepassingen speciaal voor de deeleconomie. De pilots voor nationale toepassingen worden ondersteund door verschillende technisch experts, universiteiten en IT-bedrijven. Ook bij de internationale pilots is sprake van intensieve samenwerking tussen specialisten op het gebied van blockchaintechnologie en overheidsorganisaties.

Prototypes van blockchaintoepassingen

Er worden prototypes van decentrale gedistribueerde toepassingen ontwikkelt, die het mogelijk maken om deze op grote internationale schaal te testen. De resultaten van deze proeven moeten inzicht geven in de wijze waarop overheidsprocessen kunnen worden vernieuwd en verbeterd. Aan de hand van praktijksituaties wordt in kaart gebracht, welke bestuurlijke problemen en uitdagingen er de komende decennia op onze samenleving afkomen. Het gaat dan niet alleen om bestuurlijke vraagstukken, maar ook om dilemma’s op technologisch, sociaal en juridisch vlak.

Blockchain en de deeleconomie

De deeleconomie zal een steeds groter onderdeel worden van ons dagelijks leven. Overal ontstaan nieuwe deelinitiatieven en het “delen” met anderen wordt steeds eenvoudiger. Er ontstaan nieuwe businessmodellen die consumptie en bezit met elkaar verweven. Technologieën zoals de blockchain bieden daarvoor wellicht de ideale platformen. Het beter benutten van de capaciteit van allerlei soorten goederen en diensten is niet alleen heel erg gunstig voor ons milieu, maar ook voor onze portemonnee. Met de deeleconomie ontstaat een economische infrastructuur, waarbij het gezamenlijk ontwerpen, produceren, distribueren, handel drijven en consumeren centraal staan.

Conclusies ten aanzien van de blockchain pilots

Op haar digitale platform vertelt Marloes Pomp dat er met veel enthousiasme en inzet aan de pilots is gewerkt, maar dat er nog een lange weg te gaan is, voordat decentrale gedistribueerde netwerken ook echt kunnen worden geïntegreerd met overheidstoepassingen. Eén van de belangrijkste vraagstukken ten aanzien van de blockchain richt zich op het vormgeven van de digitale identiteit. Een digitale identiteit maakt het wellicht eenvoudiger om allerlei soorten blockchain innovaties te ontwikkelen, maar met identificatietoepassingen binnen digitale infrastructuren moet uiteraard voorzichtig worden omgegaan. Ook hier zal dus nog zeer veel onderzoek naar moeten worden gedaan. In ons land doet onder andere de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) hier onderzoek naar. Hieronder hebben we de resultaten van een aantal blockchain pilots uiteengezet.

Resultaten pilot rondes Rijksoverheid

De eerste pilot ronde vond plaats in 2016 en de tweede pilotronde tussen december 2016 en april 2017. De deelnemers waren verschillende gemeenten, een aantal uitvoeringsinstellingen en een aantal ministeries. De derde pilot ronde ging in de zomer van 2017 van start en liep tot halverwege december 2017. Aan deze rondes deden een aantal ministeries, een aantal uitvoeringsinstellingen, een aantal gemeenten en het Longfonds mee.

De deelnemende organisaties waren:

Diverse ministeries en gemeenten

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Resultaten blockchain pilot: Blockchain en de kennismigrantenregeling

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

Resultaten blockchain pilot: Blockchain en mobiliteit

Gemeente Amstelveen

Resultaten blockchain pilot: Eerste inschrijving internationale studenten

Het Kadaster

Resultaten blockchain pilot: Registratie registertegoeden

Inspectie Leefomgeving en Transport

Resultaten blockchain pilot: Smart contracts voor het veilig vervoeren van gevaarlijk afval

Gemeente Alphen a/d Rijn

Blockchain pilot: Autonome objecten in de openbare ruimte. Decentraal gedistribueerd onderhoud aan lichtmasten (blockchain en IoT-toepassingen)

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)

Resultaten blockchain pilot: Verlening Subsidie Vaccinatieregeling

Ministerie van Buitenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (Directie Duurzame Economische ontwikkeling) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (CBI)

Resultaten blockchain pilot: Trusted Certified Results via Blockchain

Het Longfonds

Resultaten blockchain pilot: Decentraal georganiseerde filantropie

Gemeente Rotterdam

Resultaten blockchain pilot: Onderhoud brandweerwagens van de Veiligheidsregio Rotterdam door Roteb Lease

Kijk voor meer informatie op de website van ICTU. Dit is een onafhankelijke advies- en projectenorganisatie binnen de overheid. Deze organisatie helpt de overheid bij maatschappelijke vraagstukken op het gebied van ICT.

Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van blockchaintechnologie? Meldt je dan nu aan voor de blogpost!