Op woensdag 4 oktober 2023 ging het proces van start tegen Sam Bankman-Fried, oprichter en CEO van de cryptocurrency-exchange FTX. Dit strafproces, dat gepaard gaat met veel media-aandacht, draait om een van de grootste financiële fraudes in cryptoland. FTX werd in 2019 opgericht en groeide binnen twee jaar uit tot een van de grootste crypto-handelsbeurzen ter wereld. Bankman-Fried maakte al op jonge leeftijd naam in de cryptocurrency-industrie en creëerde verschillende geavanceerde handelsmogelijkheden voor zowel professionele als retailbeleggers. Op het FTX-platform werden onder meer stablecoins verhandeld zoals Tether, die is gekoppeld aan de Amerikaanse dollar (USD). Door deze koppeling aan traditionele valuta kan er een relatieve stabiliteit worden gecreëerd in een vaak volatiele cryptomarkt. De snelle groei van het platform legde Sam Bankman-Fried geen windeieren, want in 2022 werd zijn vermogen geschat op een slordige 26 miljard dollar.

Alameda Research

Echter lijkt het tij voor de 31-jarige crypto-ondernemer nu gekeerd, want hij zit inmiddels achter slot en grendel in afwachting van zijn strafproces. Eind vorig jaar (november 2022) begonnen de problemen voor FTX, toen bleek dat de crypto-exchange een gat in zijn balans had van maar liefst 8 miljard USD. Een deel van het geld dat door klanten bij de crypto-handelsbeurs werd gestald, zou zijn gebruik door ‘Alameda Research’ (het zusterbedrijf van FTX en het hedgefonds van Bankman-Fried).

Vastgoedprojecten en politieke donaties

Sam Bankman-Fried zou het geld onder meer hebben uitgegeven aan vastgoedprojecten op de Bahama’s (waar FTX zijn hoofdkantoor had), durfkapitaalinvesteringen, maar ook aan politieke donaties aan kandidaten en politieke actiecomités in New York. Deze donaties zouden volgens de openbaar aanklagers op naam van iemand anders zijn gerapporteerd. De donaties waren ‘vermomd’ om de indruk te wekken dat ze afkomstig waren van rijke financierders, maar in werkelijkheid was de financiering afkomstig van gestolen tegoeden van FTX-klanten. Het gestolen geld werd mogelijk in opdracht van Sam Bankman-Fried gebruikt om invloed van twee partijen te kopen, om op die manier het beleid in Washington enigszins te kunnen beïnvloeden.

Verkiezingscampagne Joe Biden

De oprichter van FTX zou in amper 18 maanden tijd ruim 70 miljoen USD in verkiezingscampagnes hebben gepompt, waarmee hij in één klap tot de grootste politieke donoren van de Verenigde Staten behoorde. Dit geld ging vooral naar de Democraten en een aantal liberaal georiënteerde groeperingen. Zo zou Bankman-Fried onder meer verantwoordelijk zijn geweest voor een van de grootste donaties aan de presidentiële verkiezingscampagne van Joe Biden in 2020, met een bedrag van zo’n 5,2 miljoen USD.

Faillissement

In november 2022 kwam Alameda Research in een solvabiliteitscrisis terecht, waarna het bedrijf evenals FTX een faillissement aanvroeg. Toen bekend werd dat Alameda Research een flink deel van zijn activa bezat in FTT-tokens (het native token van FTX), ging het snel mis. Chanpeng Zhao (medeoprichter en CEO van Binance) kondigde aan dat hij zijn FTT-bezit zou verkopen, waarna talloze FTX-klanten zich terugtrokken uit angst voor waardeverlies. De aankondiging van Chanpeng Zhao leidde inderdaad vrijwel direct tot een daling van de FTT-koers en ook waarde van andere crypto-activa daalde. Door de massale terugtrekking van fondsen (waarbij ongeveer 6 miljard USD in korte tijd werd opgenomen) kon FTX niet meer aan de opnamevraag van klanten voldoen.

Strafrechtelijk onderzoek

Op 12 december 2022 werd Bankman-Fried op verzoek van de Amerikaanse autoriteiten op de Bahama’s gearresteerd op beschuldiging van het plegen van financiële misdrijven. Vervolgens werd door de Bahamese autoriteiten een strafrechtelijk onderzoek opgestart naar het reilen en zeilen van FTX. Ook in de Verenigde Staten werd een onderzoek geopend naar de ineenstorting van de crypto-exchange. Een dag na zijn arrestatie op de Bahama’s werd Sam Bankman-Fried door het Amerikaanse advocatenkantoor voor het zuidelijke district van New York, officieel beschuldigd van fraude, samenzwering om geld wit te wassen, opzettelijke misleiding van de Amerikaanse overheid en het overtreden van wetten met betrekking tot politieke donaties.

Uitlevering en aanklachten

Op 22 december 2022 werd Sam Bankman-Fried door de Bahama’s uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Op 3 januari 2023 werd hij officieel aangeklaagd voor de rechtbank in New York, maar pleitte onschuldig te zijn aan alle voorgelegde aanklachten. Gary Wang (medeoprichter van FTX) en Caroline Ellison (voormalig CEO van Alameda Research) daarentegen pleitten schuldig aan meerdere aanklachten, en gaven te kennen hun volledige medewerking te verlenen aan het strafrechtelijk onderzoek naar de handel en wandel van de crypto-handelsbeurs. Ook Nishad Singh (de voormalig technisch directeur van FTX) bekende schuld aan 6 verschillende aanklachten, waaronder samenzwering om fraude te plegen. FTX-directeur Ryan Salame pleitte schuldig aan zowel het overtreden van politieke donatieregels, als aan het exploiteren van een geldtransmissiebedrijf zonder een wettelijke vergunning.

Roekeloosheid

De strafrechtelijke procedure tegen Sam Bankman-Fried moet de roekeloosheid waarmee FTX en Alameda Research met klanttegoeden omsprongen nauwkeurig in kaart brengen. De onvoorzichtige en ontransparante manier waarop activa binnen de cryptocurrency-industrie wordt beheerd, is al jaren een doorn in het oog van overheden en financieel toezichthouders wereldwijd. Daarom werkt de Europese Unie momenteel aan nieuwe EU crypto wetgeving om een einde te maken, aan de wijdvertakte frauduleuze praktijken en luchtkastelen op de cryptomarkt. Bovendien moeten de nieuwe regels ervoor gaan zorgen dat gebruikers van crypto-activa in de toekomst beter worden beschermd.

Digitale bewijsstukken

De Amerikaanse aanklagers hebben inmiddels miljoenen pagina’s met digitale bewijsstukken verzameld, die aan het licht moeten brengen hoe FTX het geld van klanten naar Alameda Research verplaatste. Ook zou er de hand zijn gelegd op geluidsopnamen waarin Caroline Ellison aan Sam Bankman-Fried (in de week van de ineenstorting) lijkt toe te geven, dat zij en Bankman-Fried hebben samengewerkt om doelbewust deposito’s van klanten te stelen. Mark Cohen (de advocaat van Bankman-Fried) heeft zich fel verzet tegen het verhaal dat zijn client FTX-klanten opzettelijk heeft opgelicht. Volgens de verdediger zou Bankman-Fried te goeder trouw hebben gehandeld.

Risicovolle strategieën en handelsactiviteiten

Het strafproces moet duidelijk gaan maken welke risicovolle strategieën en handelsactiviteiten er precies zijn toegepast, om het hedgefonds van Sam Bankman-Fried structureel en onopgemerkt te financieren met het geld van FTX-klanten. Ook de werking van het FTT-token wordt onder de loep genomen, omdat na de ineenstorting van de koers van dit utility-token bleek dat de cryptocurrency in feite was gebaseerd op gebakken lucht. Het strafproces zal naar verwachting een week of zeven gaan duren. Tijdens de strafzaak zullen onder meer Gary Wang en Caroline Ellison als getuigen worden gehoord.

Terug naar boven ↑

Lees ook:

Cryptokoning schuldig bevonden aan fraude

Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van blockchaintechnologie? Meld je dan nu aan voor de blogpost!