Wat is een Material Passport?
Afval is in feite materiaal zonder identiteit. Blockchaintechnologie maakt het mogelijk om eigendommen te registreren in een decentraal gedistribueerd netwerk. Een material passport is een registratie van alle materialen en grondstoffen die in producten en constructies zijn verwerkt. Dergelijke registraties beschrijven zeer nauwkeurig alle eigenschappen van de materialen. Ieder detail van de gebruikte bouwstoffen en materie wordt in kaart gebracht. Wat is daar nu het praktisch nut van? Daardoor ontstaan heel veel nieuwe mogelijkheden om afval te recyclen op een manier die we eigenlijk nog niet eerder hebben gezien.
Duurzaam bouwen
Gezien de huidige ontwikkelingen op het gebied van klimaatverandering en de manier waarop wij met onze leefomgeving omgaan, wordt een solide circulaire economie meer noodzaak dan luxe. Er worden daarom volop nieuwe ideeën ontwikkelt om anders om te gaan met restafval. De centrale vraag daarbij is: hoe kunnen we afvalverwerking, het verminderen van de uitstoot van schadelijke stoffen en het voorkomen van energieverspilling, op een betere manier op elkaar afstemmen? Dit kan uiteraard worden gerealiseerd door duurzaam te bouwen en te produceren, gedegen onderhoud en renovaties uit te voeren, maar ook door zoveel mogelijk hergebruik van materialen.
Ruwe materialen
Op dit moment richten verschillende bedrijven zich op material passports. Dit ongewone concept is nog een relatief nieuw fenomeen, maar ik ben ervan overtuigd dat deze manier van omgaan met afval, in de toekomst snel aan populariteit zal winnen. Als we alleen al kijken naar bouwmaterialen dan zien we dat soms bijna de helft van al dat materiaal uiteindelijk afval is. En dat is veel. Iedere dag komen er op onze aarde ongeveer 209.000 mensen bij en dat houdt in dat er zo rond het jaar 2050, 12 miljard mensen hutje op mutje zullen rondlopen. Als we dan nagaan dat onze planeet een gesloten systeem is, dan snapt iedereen wel dat de manier waarop we nu produceren en met afval omgaan, uiteindelijk onhoudbaar zal zijn. We moeten dus slimmer omgaan met grondstoffen en ruwe materialen.
Tot in lengte van dagen hergebruikt
Een material passport geeft materialen een identiteit. Dat klinkt natuurlijk een beetje vreemd, maar het is eigenlijk heel logisch. Als materialen en grondstoffen worden uitgerust met een identiteit, dan krijgen zij extra waarde. Het materiaal krijgt ‘bestaansrecht’. Een stuk hout of wellicht een plaat ijzer dat verwerkt is in bijvoorbeeld een gebouw, behoudt die waarde zolang als dat desbetreffende materiaal bestaat. Daardoor kunnen ‘specifieke identificeerbare’ materialen tot in lengte van dagen worden hergebruikt. Het materiaal dat vandaag de dag wordt verwerkt in een vinex woning is in 2080 nog steeds traceerbaar en dus identificeerbaar. De vinex woning zal tegen die tijd misschien niet eens meer bestaan, maar van het stuk metaal dat ooit onderdeel was van de voordeur, is nog steeds bekend waar het zich op dat moment bevindt.
Reizend materiaal
Je zou een material passport op zich best wel kunnen vergelijken ons eigen persoonlijk paspoort waarmee wij kunnen reizen van het ene land naar het andere. Alleen is het in deze situatie zo dat niet wij ‘reizen’, maar ons materiaal. Het grote voordeel hiervan is dat hierdoor precies bepaald kan worden waar welk materiaal het beste naar toe kan worden getransporteerd, om te worden hergebruikt. Omdat een material passport het mogelijk maakt om materialen te ‘herkennen’ kunnen we ook exact vastleggen, wie precies de eigenaar is van dat stuk hout of die metalen plaat. Deze eigendommen kunnen worden vastgelegd in een blockchain, zodat altijd en op ieder moment te achterhalen is waar een materiaal of grondstof in verwerkt is.
Material passport en de blockchain
Deze situatie biedt de mogelijkheid voor het ontstaan van heel veel nieuwe businessmodellen, die op een effectieve manier kunnen bijdragen aan een schoner milieu en een beter klimaat. Maar hoe kan een material passport nu in de praktijk worden toegepast? Material passports van restmaterialen uit een gesloopt gebouw kunnen een volledige beschrijving geven van alle componenten en grondstoffen van dat materiaal: het raamkozijn, de achterdeur, een dakrand of een keukenlade. Al deze informatie wordt dan vastgeklonken in een blockchain, waarin iedere positie van dat materiaal altijd zichtbaar is. Ook tijdens het produceren of bouwen is precies te zien, wat er op welk moment met die materie gebeurt. Het is voor iedereen duidelijk waar dat materiaal van is gemaakt. Ook de herkomst ervan is transparant.
Footprint
Het hebben van deze informatie zorgt er dus voor dat we aan het einde van de levensduur van een stuk materiaal, de beste manier van hergebruik kunnen bepalen. Het betekent dat het eenvoudiger wordt om materialen na de sloop van een gebouw, razendsnel te kunnen terugwinnen en recyclen. Constructies kunnen hierdoor net zo efficiënt worden gedemonteerd als gemonteerd. Materialen met een footprint zorgen er ook voor dat er op een andere manier wordt aangekeken tegen de “waarde” van een bepaald onroerend goed. Er zullen ongetwijfeld nieuwe businessmodellen ontstaan die betrekking hebben op de financiering van huizen en bedrijfspanden. Gebouwen zullen dan wellicht niet meer als één geheel worden aangekocht, maar per individuele component. Blockchain en material passports kunnen hiervoor een ideale infrastructuur creëren.
Levenscyclus
Blockchaintechnologie kan de data van een material passport up to date houden gedurende de hele ‘levenscyclus’. Hoe mooi deze ideeën ook klinken, dit soort paspoorten voor materiaal staan nog maar aan het begin van hun ontwikkeling. Er zal niet alleen wetgeving rondom material passports moeten worden ontworpen, maar er zal ook een breed draagvlak uit de verschillende industrieën moeten ontstaan. Als dat niet zo is dan zullen ook de material passports zelf geen bestaansrecht recht krijgen.
Madaster Foundation en material passports
Een bedrijf dat zich op dit moment bezighoudt met identiteitsontwikkeling voor materialen is Madaster. Zij hebben een mooie visie over hoe we in de toekomst met afval moeten omgaan. Madaster wordt ondersteund door de Madaster Foundation die zich heeft toegespitst op het promoten, stimuleren en informeren over alle mogelijkheden die material passports te bieden hebben. Ze onderzoeken hoe deze toepassingen optimaal kunnen worden ontwikkeld en bekijken hoe privacy, veiligheid en beschikbaarheid van al deze data kan worden gewaarborgd.
Thomas Rau: Material Matters
Een belangrijke speler op het gebied van duurzaamheid en een promotor van materiaalpaspoorten is Thomas Rau, een innovator en visionair, maar vooral pleitbezorger voor de circulaire economie. Samen met zijn partner Sabine Oberhuber schreef hij het boek ‘material matters’, waarin hij duidelijk uiteenzet wat de grote voordelen zijn van materialen met een identiteit. Hij laat zien hoe we een ecologische crisis in de toekomst ‘wellicht’ kunnen voorkomen, als we daadwerkelijk gebruik gaan maken van dit soort nieuwe economische modellen. Materialen krijgen ‘rechten’ en consumenten zijn in plaats van eigenaar vaker gebruiker. Als we anders over afval gaan nadenken, dan wordt afval iets dat in principe tot het verleden gaat behoren. Het boek Material Matters maakt helder dat een identiteit voor materialen geen onzin is, maar echt kan bijdragen aan een wereld die klaar is voor de toekomst!
Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van blockchaintechnologie? Meld je dan nu aan voor de blogpost!